Nükleer Tıp işleminin yaygın kullanım alanları nelerdir?

Hekimler, vücut içerisindeki bir organın, dokunun, kemiğin veya sistemin yapısını ve fonksiyonunu görmek için radyonüklid görüntüleme işlemlerini kullanırlar.

Nükleer tıp erişkinlerde aşağıdakiler için kullanılır:

Kalp

• Kalpteki kan akışını ve kalbin fonksiyonunu görme (miyokardiyal perfüzyon taraması gibi)
• Koroner arter hastalığını ve koroner tıkanıklığın derecesini tespit etme
• Kalp krizi sonrasında kalbin gördüğü hasarı değerlendirme
• Bypass cerrahisi ve anjiyoplasti gibi tedavi seçeneklerini değerlendirme
• Revaskülarizasyon işlemlerinin sonuçlarını değerlendirme
• Kalp nakli reddini tespit etme
• Kemoterapi öncesi ve sonrası kalp fonksiyonunu değerlendirme (MUGA)

Akciğerler

• Akciğerleri, solunum ve kan akışı sorunları açısından tarama
• Akciğer küçültme veya nakil cerrahisi için diferansiyel akciğer fonksiyonunu değerlendirme
• Akciğer nakli reddini tespit etme

Kemikler

• Kemikleri kırık, enfeksiyon ve artrit açısından değerlendirme
• Metastatik kemik hastalığı açısından değerlendirme
• Ağrılı prostetik eklemleri değerlendirme
• Kemik tümörlerini değerlendirme
• Biyopsi alanlarını tanımlama

Beyin

• Nöbet, bellek kaybı ve kan akışında şüpheli anormallikler gibi belirli belirti veya bozuklukları bulunan hastalarda beyindeki anormallikleri araştırma
• Alzheimer hastalığı gibi nörolojik bozuklukları erken evrede tespit etme
• Ameliyat planlamasına yardım ve nöbet odaklarının yerini belirleme
• Şüpheli Parkinson hastalığı veya ilişkili hareket bozukluğu bulunan hastalarda beyinde hareketlerin kontrol edilmesinde yer alan bir kimyasaldaki anormallikleri değerlendirme
• Şüpheli beyin tümörü nüksünü değerlendirme, ameliyat veya radyasyon planlaması veya biopsi yerinin belirlenmesi

Diğer Sistemler

• Safra kesesinin enflamasyonu veya anormal fonksiyonunu tanımlama
• Bağırsak içine kanamayı belirleme
• Safra kesesi ameliyatının ameliyat sonrası komplikasyonlarını değerlendirme
• Lenfödemi inceleme
• Kaynağı bilinmeyen ateşi değerlendirme
• Enfeksiyon kaynağının yerini belirleme
• Hiperaktif veya hipoaktif tiroidi tespit etmek için tiroid fonksiyonunu ölçme
• Hipertiroidizm ve kan hücresi bozukluklarının tanısına yardımcı olma
• Hiperparatiroidizm değerlendirmesi
• Mide boşalmasını değerlendirme
• Spinal sıvı akışını ve potansiyel spinal sıvı kaçaklarını tetkik etme

Nükleer tıp, erişkinlerde ve çocuklarda, aşağıdaki amaçlar için de kullanılır:

Kanser

• Vücudun çeşitli bölgelerinde kanserin varlığını veya yayılımını belirleyerek kanseri evreleme
• Meme kanseri veya cilt ve yumuşak doku tümörleri bulunan hastalarda ameliyat öncesinde sentinel lenf nodlarının yerini belirleme
• Tedavi planlama.
• Tedaviye yanıtı değerlendirme.
• Kanser nüksünü tespit etme.
• Pankreas ve böbrek üstü bezlerinin nadir tümörlerini tespit etme.

Renal

• Doğal ve nakil böbrekteki kan akışını ve fonksiyonu analiz etme.
• İdrar yolu tıkanıklığını tespit etme.
• Böbrek atar damarlarıyla ilişkili hipertansiyon değerlendirmesi.
• Böbrekleri enfeksiyon karşısında nedbe dokusu açısından değerlendirme
• İdrar reflüsünün tespit ve takibi

Nükleer tıp çocuklarda aşağıdaki amaçlar için de kullanılır:

• Özofageal reflü veya motilite bozukluğu gibi yemek borusundaki anormallikleri araştırma.
• Göz yaşı kanallarının açıklığını değerlendirme.
• Beyindeki ventriküler şantların açıklığını değerlendirme.
• Konjenital kalp hastalığını şant ve pulmoner kan akışı açısından inceleme

Nükleer tıp tedavileri aşağıdakileri içerir:

• Hipertiroidizmin bazı nedenlerini (hiperaktif tiroid bezi, örneğin, Graves hastalığı) ve tiroid kanserini tedavi etmek için kullanılan radyoaktif iyodin (I-131) terapisi.
• Lenfomanın (lenfatik sistemin kanseri) belirli türlerini tedavi etmek için kullanılan radyoaktif antikorlar
• Belirli kan bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan radyoaktif fosfor (P-32).
• Kemiklerdeki ağrılı tümör metastazlarını tedavi etmek için kullanılan radyoaktif maddeler.
• Erişkinlerde böbrek üstü bezi tümörlerini ve çocuklarda böbrek üstü bezi / sinir dokusu tümörlerini tedavi etmek için kullanılan I-131 MIBG (metaiyodobenzilguanidinle işaretlenmiş radyoaktif iyodin)

Tanı için kullanılan cihazlar;

Gamma Kamera (sintigrafi cihazı) ve PET/CT’dir.

Gamma Kamera cihazı ile vücudumuzdaki pek çok organın (tiroid, kalp, böbrek, beyin, kemik vb) işlevsel bozuklukları değerlendirilebilmektedir.

PET/CT; onkolojik (kanser) hastalıkların tanısında, yayılımının (evresinin) ve tedaviye verdiği yanıtın değerlendirilmesinde kullanılan nükslerin saptanmasına imkan veren onkoloji de vazgeçilmez ve alternatifi olmayan bir görüntüleme yöntemidir.

İlgili yazı: Nükleer Tıpta Son Gelişmeler

Ga-68 ile Prostat Kanseri Görüntülemesi;  

Rutin PET/CT uygulamalarının yanısıra Ga-68 (Galyum 68) ile bağlanmış peptidler aracılığı ile Prostat Kanseri ve Nöroendokrin kanserlerin tanı ve evrelemesi yapılabilmektedir.

İlgili yazı:  Dr. Nesrin Aslan „Ga-68 PSMA ve Prostat Kanseri“ hakkında bilgiler veriyor.

İlgili yazı: “Ga-68 PSMA” Prostat Kanseri Görüntülemede Altın Standart