Radyoterapi tedavisi radyasyon onkolojisi uzmanları tarafından yapılmaktadır. Radyoterapi yüksek enerji dalgalarında oluşan ışınların vücudun bir kısmına nüfuz etmesi ile gerçekleştirilen bir tedavidir.
Radyasyon Onkolojisi bölümünde, kanser tedavisinin bir parçası olarak kötü huylu hücrelerin kontrol altına alınmasında iyonize radyasyonu kullanılmaktadır. Radyasyonu hastalıklı organa en doğru ve uygun biçimde iletebilmek için bu amaç için geliştirilmiş Lineer Hızlandırıcı denilen TrueBeam gibi cihazlara gereksinim vardır. Bu cihazların kullanımı ile yüksek dozdaki radyasyonun, çoğunlukla kanserli dokunun yok edilmesi ya da palyasyon sağlanması amacı ile kullanılmasına “radyoterapi” ya da “ışın tedavisi” adı verilir.
Radyasyon Onkoloji bölümümüzde; radyasyon onkoloğu, medikal fizik uzmanı, radyoterapi teknikeri, hemşire, dozimetrist, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen, radyasyondan korunma uzmanı ve hasta danışmanlarımız hizmet vermektedir. Ayrıca Nükleer Tıp, Radyoloji, Patoloji gibi kliniklerle beraber değerlendirme sonrasında tümörün yaygınlığının araştırılması ve evrelemesi gibi tedavi yönlendirilmesindeki en temel adımlar multidisipliner bir yaklaşımla çözülmektedir.
Radyasyon Onkolojisi bölümümüzde tedavi süreçlerinde aşağıdaki yöntemler kullanılmaktadır:
Robotik Radyocerrahi Sistemi ile SRS, SBRT
Yüksek dozlu radyasyon hücrelerin büyümesini önler veya hücreleri öldürür. Kanserli hücreler çoğu normal hücreden daha hızlı bölündüğü ve büyüdüğü için, radyoterapi birçok kanser türünün tedavisinde başarılı sonuç verir. Bu esnada normal hücreler de radyasyondan etkilenir ancak çoğu radyasyonun etkilerinden kurtulur. Sağlıklı hücreleri korumak için doktorlar hastaya verilen radyasyon dozunu sınırlar ve tedaviyi zamana yayar. Bunun yanı sıra radyasyonu kanserli bölgeye yönlendirirken, sağlıklı hücreleri mümkün olduğunca korumak için çeşitli yöntemler kullanılır.
Radyoterapinin amacı sağlıklı hücrelere mümkün olduğunca az zarar vererek kanserli hücreleri öldürmektir.
Radyoterapi cerrahi yöntemlere benzer olan lokal bir tedavi yöntemidir, vücudun belli bir bölümündeki kanserli hücreleri hedef alır. Bazen radyasyon onkolojisi hekimleri tedavi sonuçlarını iyileştirmek için radyoterapiyi, kemoterapi gibi vücudun tamamına ulaşan tedavi yöntemleri (sistemik tedaviler) ile beraber kullanmayı tercih eder.
Tüm kanser hastalarının yarısından fazlası kanser tedavisinin bir parçası olarak radyoterapi alır. Doktorlar hemen her tür kanserin tedavisi için radyasyon tedavisi kullanır. Radyasyon tedavisi aynı zamanda iyi huylu tümörlerin tedavisi için de uygundur.
Doktorunuz radyasyon tedavisini kanser tedavinizin farklı zamanlarında aşağıdakiler gibi farklı amaçlarla önerebilir:
Kanser hücrelerine zarar veren veya hücreleri öldüren kısa ve yüksek dozlu radyasyon ışını sağlıklı hücrelere de zarar verebilir, hatta bu hücreleri öldürebilir. Radyoterapinin çoğu yan etkisi iyi bilinmektedir. Bu yan etkiler, radyasyon onkolojisi doktoru ve hemşirenizin yardımı ile kolayca ortadan kaldırılabilir. Yan etkilerin riski genelde kanser hücrelerini öldürmenin faydalarından daha hafiftir.
Radyasyon tedavisinin yan etkileri vücudun hangi bölümünün radyasyona maruz kaldığı ve ne kadar radyasyon kullanıldığına bağlıdır. Hiç yan etki görmeyebilir veya birkaç yan etkiyle karşılaşabilirsiniz. Çoğu yan etki geçicidir, kontrol altına alınabilir ve genellikle tedavi bittikten sonra zamanla geçer.
| Tedavi edilen vücut bölgesi | Sık görülen yan etkiler |
| Herhangi bir bölge | Tedavi bölgesinde tüy dökülmesi (bazen kalıcıdır), tedavi bölgesinde ciltte tahriş, bitkinlik |
| Baş ve boyun | Ağız kuruluğu, yoğun tükürük, yutmada zorluk, boğaz ağrısı, yiyeceklerden alınan tatta değişiklik, bulantı, ağızda yaralar, diş çürümesi |
| Göğüs | Yutmada zorluk, öksürük, nefes darlığı |
| Karın | Bulantı, kusma, ishal |
| Pelvis | İshal, mesanede rahatsızlık, sık idrara çıkma, cinsel problemler |
Kaynak: Ulusal Kanser Enstitüsü, 2007
Bazı yan etkiler sonradan ortaya çıkabilir. Örneğin, nadir görülmekle birlikte, başta radyasyon ile tedavi edilenden farklı bir kanser (ikinci bir primer kanser) yıllar sonra gelişebilir. Tedavinizin ardından hem kısa vadede hem uzun vadede oluşabilecek yan etkileri doktorunuza sorunuz.
Radyoterapinin riskleri hakkında ayrıntılı bilgi almak için tıklayınız
Radyoterapinin uygulanması esnasında harici veya dahili olmak üzere iki yöntem kullanılır.
Harici radyoterapide kullanılan cihaz, yüksek-enerji ışınlarını, kanserli bölgeye ve bu bölgenin etrafını çevreleyen sağlıklı dokuya doğru uygulanır.
Dahili radyoterapide ise, radyasyon kaynağı doğrudan tümörün ya da hedef dokunun bulunduğu bölgeye yerleştirilir.
Bazı hastalara her iki tedavi birden peş peşe uygulanır. Kansere karşı radyoterapi tedavisi gören çoğu hastaya harici radyoterapi uygulanır. Bu tedavi türü genelde hastane ve tıp merkezlerinde günübirlik ve ayaktan uygulanır.
BT-Simulasyon radyasyon tedavisi planlamasında ilk aşamadır. BT taraması genel olarak 5 dakikadan daha az sürer ve tamamen ağrısızdır. Bu randevu esnasında tedaviniz için gereken maske vb. gibi (immobilizasyon) sabitleme gereçleri hastanın doğru pozisyonda ve sabit kalmasını sağlamak için üretilir.
Bir sonraki tedavi öncesinde, radyasyon onkoloğu ve medikal fizik uzmanı BT taraması sonucunda elde edilen bilgileri kullanarak radyasyon tedavisinin parametrelerini içeren bir tedavi planı oluştururlar. Radyoterapi teknikeri ise bu planı kullanarak seansları gerçekleştirir.
Harici radyoterapi vücudunuzun radyoaktif olmasına yol açmaz. Bu nedenle, tedaviniz süresince diğer insanlarla aynı ortamda bulunmaktan sakınmanıza gerek yoktur. Radyoterapinin çoğu yan etkisi, tedavi edilen alanla ilgili ortaya çıkar. Birçok hastada neredeyse hiç yan etki görülmez. Doktor ve hemşireniz size olası yan etkiler ve ne yapmanız gerektiği hakkında bilgi verecektir.
Radyoterapinin yan etkileri hakkında ayrıntılı bilgi almak için radyoterapi yan etkileri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Radyoterapi gören hemen hemen her hastanın, kendi sağlığını koruması ve tedaviye ek fayda sağlaması için kendilerine ekstra özen göstermesi gerekir.
Akılda tutulması gereken bir takım genel kurallar şöyledir:
Eksternal beam radyoterapi almadan önce, sağlık ekibiniz vücudunuzda tam olarak gereken bölgeye radyasyonun ulaştırılması amacı ile planlı bir süreç için sizi yönlendirecektir. Planlama genellikle aşağıdaki unsurları içerir:
Radyasyon simülasyonu:
Simülasyon süresince radyasyon tedavisi ekibiniz tedavi boyunca rahat edebileceğiniz pozisyonu bulmak için sizinle çalışır.
Tedavi boyunca sabit bir şekilde uzanmanız gerekmektedir, bu yüzden rahat bir pozisyonun bulunması son derece önemlidir. Bunun için radyasyon tedavisi boyunca kullanılacak olan masada yatmanız gerekecektir. Sizi uygun pozisyona yerleştirmek ve sabit durmanızı sağlamak için minderler ve tutucular kullanılacaktır.
Radyasyon tedavisi ekibiniz radyasyonun verileceği vücut bölgenizi işaretleyecektir. Durumunuza bağlı olarak kalem ile geçici işaretleme yapılabilir veya küçük kalıcı dövmeler uygulanabilir.
Taramaların planlanması:
Radyasyon tedavisi ekibiniz sizin için bilgisayarlı tomografi (BT) çekilmesini sağlayacak ve bu sayede tedavi edilecek vücut bölgesi kararlaştıracaktır.
Planlama aşamasından sonra, radyasyon tedavisi ekibiniz, kanserin türüne ve aşamasına, genel sağlık durumunuza ve tedavinizin amacına uygun şekilde verilecek radyasyonun türünü ve dozunu belirleyecektir.
Radyasyon ışınlarının kesin dozu ve odağı kanser hücrelerine gidecek radyasyonu en üst seviyede tutmak ve çevredeki sağlıklı dokulara en az zararı vermek için dikkatlice planlanır.
Eksternal beam radyoterapi yüksek enerjili radyasyon ışınlarını vücuda yönlendiren bir cihaz olan doğrusal hızlandırıcı ile yapılır.
Siz masada uzanırken doğrusal hızlandırıcı vücudunuza farklı açılarla radyasyon iletmek için etrafınızda hareket eder. Doğrusal hızlandırıcı sizin belirli durumunuza göre ayarlanabilir ve bu sayede doktorun istediği uygun dozda radyasyonu iletir.
Genellikle, eksternal beam radyasyon poliklinik koşullarında, belirli bir süre boyunca haftada beş gün verilir. Çoğu durumda sağlıklı hücrelerinizin radyasyon terapisi seansları arasında iyileşmesi amacı ile tedavi birkaç haftaya yayılır.
Tüm radyoterapi tedavi seanslarının yaklaşık 7-15 dk sürmesi beklenir. Bazı durumlarda daha ileri derecedeki kanserlere bağlı oluşan ağrı ve diğer semptomları rahatlatmak amacı ile tek bir tedavi uygulanabilir.
Bir tedavi seansı süresince, radyasyon simülasyonu seansınızda belirlenen pozisyonda uzanmanız gerekecektir. Sabit durmanız için kalıplar kullanılarak pozisyon ayarlanabilir.
Doğrusal hızlandırıcı farklı yönlerden hedefe ulaşmak amacı ile etrafınızda dönebilir. Makine vızıltılı bir ses çıkarır.
Yalnızca birkaç dakika süren tedavi boyunca sabit yatmalı ve normal şekilde nefes alıp vermelisiniz. Akciğer veya göğüs kanseri olan bazı hastalardan makine tedaviyi iletirken nefeslerini tutmaları istenebilir.
Radyasyon tedavisi ekibiniz, birbirinizle konuşabilmeniz için video ve ses bağlantıları bulunan yan odada bulunur. Kendinizi rahatsız hissederseniz konuşmalısınız, ancak radyasyon tedavisi seansı boyunca acı hissetmemeniz gerekir.
Kanser tedavi türleri hakkında bilgi almak için ” Kanser nasıl tedavi edilir ” yazımıza bakabilirsiniz.
Tümöre yönelik radyasyon tedavisi alıyorsanız, doktorunuz kanserin radyasyon tedavisine verdiği yanıtı değerlendirmek amacı ile periyodik taramalar yapılmasını isteyebilir.
Bazı durumlarda kanser tedaviye hemen yanıt verir. Diğer durumlarda kanserin yanıt vermesi için haftalar veya aylar geçmesi gerekebilir.
Radyoterapi ücretleri hakkında detaylı bilgi almak için merkezimizi arayabilirsiniz. Radyoterapi işlemlerinin ücretleri Özel sigortalar tarafından provizyon koşulu ile karşılanmaktadır. Radyoterapi işlemi SGK endikasyon tablosuna (SUT) uygun ise SGK tarafından karşılanmaktadır. Bu durumda kurumuzda ek bir ücret alınmamaktadır. Radyoterapi işleminizin SGK endikasyonuna uyumlu olup olmadığı hakkında detaylı bilgi almak için kurumumuzu arayarak bilgi alabilirsiniz.
