Cilt hücrelerinin anormal büyümesi olan cilt kanseri en sık güneşe maruz kalan ciltte meydana gelir. Ancak, kanserin bu yaygın görülen türü olağan koşullarda güneş ışığına maruz kalmayan cilt alanlarında da meydana gelebilmektedir.
Cilt kanserinin bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanoma olmak üzere üç ana türü bulunmaktadır.
Ultraviyole (UV- Mor ve Ötesi ) ışınlara maruz kalmayı sınırlandırarak veya maruz kalmaktan kaçınarak cilt kanseri riskinizi azaltabilirsiniz. Cildinizin şüpheli değişiklikler açısından incelenmesi kanserin erken evrelerde yakalanmasına yardımcı olabilir. kanserin erken evrede tespit edilmesi size en yüksek başarılı tedavi şansını verir.
Cilt kanseri, cilt rengi fark etmeksizin tüm insanları etkileyebilmektedir.
Cilt kanseri öncelikle saçlı deri, yüz, dudaklar, kulaklar, boyun, göğüs, kollar ve eller ve kadınlarda bacaklar dâhil olmak üzere cildin güneşe maruz kalan alanlarında ortaya çıkar. Ancak el ayası, el ve ayak tırnaklarının altı ve genital bölge gibi gün ışığını nadiren gören alanlarda da oluşabilir.
Cilt kanseri, cilt rengi koyu olan insanlar dâhil olmak üzere cilt rengi fark etmeksizin tüm insanları etkileyebilmektedir. Melanoma, cilt rengi koyu insanlarda ortaya çıkarken el ayası ve ayak tabanı gibi normalde güneşe maruz kalmayan alanlarda görülmesi daha olasıdır.
Cilt Kanseri kişilerde çeşitli şekillerde görülebilir.
Cilt kanseri, cilt hücrelerinin DNA’sında bir hata (mutasyon) meydana geldiğinde ortaya çıkar. Bu mutasyonlar hücrelerin kontrol edilemez şekilde büyümelerine neden olurlar ve kanserli hücrelerden meydana gelen bir kitle oluştururlar.
Cilt kanserinde görülen hücreler:
Cilt kanseri, cildinizin en üstteki katmanı olan epidermiste başlar. Epidermis, vücuttan sürekli dökülen cilt hücrelerinden oluşan koruyucu kılıfı sağlayan ince bir katmandır. Epidermis üç ana hücre türünü barındırır:
Kanserinizin başladığı yerin bilinmesi, kanser türünün ve tedavi seçeneklerinin belirlenmesine imkan tanır.
Ultraviyole (kızıl ötesi) ışık ve diğer potansiyel nedenler:
Cilt hücrelerindeki DNA hasarının büyük bölümü güneş ışığında ve solaryumlarda kullanılan ışıklarda bulunan ultraviyole (UV-mor ötesi ışık) radyasyondan ileri gelir. Ancak güneşe maruz kalmak normal koşullarda güneş ışınlarına maruz kalmayan ciltte ortaya çıkan cilt kanserlerini açıklayamamaktadır. Bu bulgu, toksik maddelere maruz kalmak veya bağışıklık sistemini zayıflatan bir rahatsızlığınızın bulunması gibi kanser riskinize katkıda bulunan diğer faktörlerin de olabileceğini göstermektedir.
Cilt kanseri riskinizi artıracak faktörler aşağıdakileri içerir:
Cilt kanseri tanısı koymak için, doktorunuz:
Eğer doktorunuz cilt kanseri olduğunuzu belirlediyse, kanserin yayılımını (evresini) belirlemek için sizde ilave testler yapılması gerekebilir.
Bazal hücreli karsinoma gibi yüzeysel cilt kanserleri nadiren yayıldıkları için, büyümenin tamamını çıkaran biyopsi çoğu kez kanser evresini belirlemek için gereken tek tetkiktir. Fakat sizde büyük bir skuamöz hücreli karsinom, Merkel hücreli karsinom ya da melanoma bulunuyorsa, doktorunuz kanserin yayılımını belirlemek için ileri tetkikler önerebilir.
İlave testler, yakındaki lenf nodlarını kanser işaretleri açısından incelemek için yapılan görüntüleme testlerini ya da yakındaki lenf nodunu çıkarıp kanser işaretleri açısından incelenmesi işlemeni içerebilir (sentinel lenf nodu biyopsisi).
Doktorlar kanser evrelerini belirtmek için I’den IV’e kadar Roma rakamlarını kullanırlar. Evre I kanserler küçük ebattadır ve başladıkları alanla sınırlıdırlar. Evre IV, vücudun diğer bölgelerine yayılmış ileri evre kanseri belirtir.
Cilt kanseri evresi hangi tedavi seçeneğinin en etkili olacağının belirlemesinde yardımcı olur.
Çoğu cilt kanseri önlenebilir özelliktedir. Kendinizi korumak için, aşağıdaki cilt kanseri önleme ipuçlarını takip edin:
UV radyasyonunu tüm yıl boyunca emiyorsunuz ve bulutlar zararlı ışınlar karşısında çok az koruma sağlıyor. Güneş ışınlarının en kuvvetli olduğu zamanda güneşten kaçınmak cilt hasarına neden olan ve cilt kanseri geliştirme riskini artıran güneş yanıklarından ve bronzluktan korunmanıza yardımcı olur. Zamanla biriken güneş maruziyeti de kansere neden olabilir.
En az 15 SPF’ye (güneş koruma faktörü) sahip geniş spektrumlu güneş koruyucu kullanın. Güneş koruyucuyu bol miktarda uygulayın ve her iki saatte bir veya yüzüyorsanız veya terliyorsanız daha sık aralıklarla tekrarlayın. Dudaklarınız, kulak uçlarınız, elinizin üst tarafı ile boynunuz dâhil olmak üzere maruz kalan ciltte bol miktarda güneş koruyucu kullanın.
Bazı şirketler, ışık korumalı kıyafetler de satmaktadır. Bir dermatolog uygun bir marka önerebilir.
Güneş gözlüklerini de unutmayın. Her iki UV radyasyon türünü – UVA ve UVB ışınları- engelleyenleri seçmeye bakın.
Kullandığınız herhangi bir ilacın yan etkilerini doktorunuza veya eczacınıza sorun. Eğer güneş ışınlarına hassasiyetinizi arttırıyorlarsa, cildinizi korumak amacıyla güneşten uzak durmak için ekstra önlemler alın.
Bir ayna yardımıyla, yüzünüzü, boynunuzu, kulaklarınızı ve saçlı derinizi kontrol edin. Göğsünüzü, gövdenizi ve kollarınızın üst ve yan kısımlarını ve ellerinizi inceleyin. Bacağınızın hem ön hem de arka tarafını, ayak tabanı ve ayak parmaklarınızın arasındaki boşluklar dahil olmak üzere ayaklarınızı muayene edin. Genital bölgenizi ve kalçalarınızın arasındaki bölgeyi de kontrol edin.
Normal bir hücre kanser hücresine DNA üzerindeki genetik dizinin değişmesi sonucu hücrenin kontrolsüzce büyümesi ve çevre dokuya zarar vermesiyle gerçekleşir. Bu değişiklikler gelecek nesle aktarılmadığı için somatik mutasyon olarak tanımlanır. Dolayısıyla kanser, somatik hücrelerin genetik bir hastalığı olarak kabul edilebilir. Bu sebepten ötürü her kanser kendisine özgüdür ve bu özgün farklılıklara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu mutasyonların bazıları hedeflenebilir ve çok daha az yan etkili ve başarılı tedaviler gerçekleştirilebilir. Kapsamlı tümör profilleme size hangi hedefli ilacın uygun olduğunu, hangi kemoterapinin işe yaramayacağını ve muhtemel klinik çalışmaları verir.
Son yıllarda çıkan, başarısı her geçen gün artan ve tıbbi kılavuzlara giren akıllı ilaçlar ve immün tedavi kapsamlı tümör profilleme ile mümkündür. Tıbbi kılavuzların yetersiz kaldığı kompleks vakalarda endikasyon dışı ilaç kullanımı ve tedavi için hekimlerin seçenekleri bu yolla arttırılabilir.
Bu test için numune olarak kanser dokusu altın standart olsa da kan ile de çalışabilmektedir.
Bu test sayesinde ulaşılabilecek FDA onaylı Melanom ilaçları:
– Trametinib – Dabrafenib – Sotorasib – Encorafenib
– Binimetinib – Cobimetinib
Bağışıklık sistemi günlük olarak kanserli veya enfekte olmuş hücreleri tanır ve yok eder. İmmün hücreleri hasta ve sağlıklı hücre ayrımını bağışıklık kontrol noktası mekanizması ile belirler. Kanserli hücreler bu mekanizmayı kendi faydalarına kullanarak bağışıklık sisteminden kaçabilir veya hücreler arası iletişimle immün hücrelerin dokuya girişini engelleyebilir. Bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri bu noktada kanserin bağışıklık tarafından görünür olmasını sağlar ve hızlı bir şekilde hastalığı elemine edebilir. Bu kontrol mekanizmasının baypas edilmesi otoimmün etkilere sebep olabilir. Yan etkiler ve terapi uygunluğu için hekiminize danışın.
– Durvalumab – Nivolumab – Ipilimumab – Pembrolizumab
– Atezolizumab
